سرماخوردگی یک بیماری ویروسی می باشد. هر شخصی در طول عمرش لا اقل به بیش از دویست ویروس مبتلا می شود. ویروس از باکتری ریزتر است و با میکروسکوپ نوری قابل رؤیت است. بخشی از ویروس ها عامل سرماخوردگی، بخشی عامل تب و بخشی عفونت و تب و لرز و مانند آن می شوند.
میزان سرماخوردگی در فصول سرد بیشتر است و پنجاه درصد افراد در زمستان و بیست درصد در تابستان مبتلا می شوند. ماندن زیاد در نور آفتاب در تابستان موجب زکام نیست می شود که همان تب با آبریزش بینی است. در روایات است که خیار در درمان زکام مؤثر است.
سرماخوردگی در کودکان بیشتر دیده می شود و کودکان قبل از دبستان سالانه گاه تا ده بار سرما می خورند و در سنین مدرسه سالانه هفت بار و بزرگسالان معمولا سه بار در طول سال سرما می خورند.
دلیل علمی ساده ی آن این است که کسی که دچار سرماخوردگی می شود بدنش نسبت به نوعی از ویروس سرماخوردگی دچار ایمنی می شود و بعد به نوع دیگری از ویروس سرماخوردگی مبتلا می شود. اما کودکان که فرصت ابتلاء به بسیاری از ویروس ها را پیدا نکرده اند دچار سرماخوردگی بیشتری می شوند.
پسرها بیشتر از دخترها مبتلا به سرماخوردگی می شوند. همچنین مادرها بیشتر از پدرها و این به سبب آن است که مادرها بیشتر در کنار فرزندان هستند. فرزند که دنیا می آید تا پایان یازده سالگی نود و پنج هزار ساعت عمر می کند که هشتاد و پنج هزار ساعت خود را نزد مادر می گذراند.
احتمال ابتلا به سرماخوردگی با افزایش خستگی در فرد ناشیس از کار روزانه و عرق ریزش زیاد و خشک نکردن لباس و رفتن جلوی پنکه و کولر و یا اینکه انسان بعد از استخر خود را سریع خشک نکند و امثال آن بالا می رود.
همچنین استرس های هیجانی و آلرژی ها تنفسی نیز از عواملی هستند که فرد را مستعد برای سرماخوردگی می کنند. هنگام عادت ماهیانه در نیمه ی دوم عادت بیشتر سرما می خورند زیرا به سبب از دست دادن خون ضعف بنیه پیدا می کنند.

علائم سرماخوردگی:
احتقان و گرفتگی بینی
عطسه
خارش گلو
سرفه ی خشک
گرفتگی صدا
بی حالی
سردرد
تب (تب شدید را باید کم کرد تا به تشنج نینجامد.)
سرماخوردی بیماری خفیف است و با درمان های خانگی بهبود می یابد و نیاز به مراجعه به پزشک نیست.
در کتاب گلچین جامع ص 416 در مورد گیاهان تب بر آمده است: گذاشتن تراشه ی خیار یا کدو را بر سر بگذارند یا از زالوی پزشکی پشت گوش بگذارند و یا با خردل پاشویه کنند و یا آب خیار بوته ای بنوشند. همچنین است کاهو، سکنجبین و آب آلو و تمر هندی (برای گرم مزاجان) و شیر خشت و مانند آن که از شربت های خنک محسوب می شوند.
در سرد مزاجان، خرمای قصب (خرمای زرد و خشک که ارزان هم هست)، به، آب غوره، گل تمشک، روغن گل، سرکه ی انگبین و سایر انگبین های گیاهی مفید است. اگر کسی یبوست دارد و سرد مزاج است شیرخشک با شربت بنفشه را مخلوط کند و بخورد که مفید است.
چقمینی در کتاب قانونچه که تلخیص قانون ابو علی سینا است و از علماء قدیم است ص 153 (در ترجمه ی آن) نکاتی آمده است.
در بیست و چهار ساعت مصرف دو سه لیتر آب تا از طریق استفراغ، مدفوع، ادرار و عرق، سموم بدنش کم شود و تعریق او زیاد شود تا از درون خنک شود و تبش کاهش یابد. این نکته در قانون ابو علی سینا ص 72 آمده است.
بعضی از افراد تب صفراوی دارند، چنین کسانی اگر آب زیاد بخورند تب او به تب بلغمی تبدیل می شود و باید داروی خود را تغییر دهد و البته کار معالجه در او آسان تر می شود.
اگر تب در فرد یرقانی رخ دهد و او اسپاسم عضلانی هم داشته باشد نحوه ی مداوای آن را کسی که اسپاسم عضلانی ندارد متفاوت است. به هر حال، آبجوی اسلامی یعنی ماء الشعیر و سکنجبین برای تب بلغمی و یرقان او مفید است. ابو علی سینا به این نکته در کتاب قانون جلد 4، ص 77 اشاره می کند.
اگر کسی هم یبوست دارد و هم تبی که ناشی از عفونت داخلی است باید تمر هندی، ترنجبین، شیرخشک را با هم مخلوط کند و بخورد. اگر آب لبلاب یا خیار چنبر (که در خوزستان زیاد است) یا صابری (که در نجف و کربلا زیاد وجود دارد و بسیار خنک است) را بخورد بهتر است و تب او زودتر قطع می شود و بهتر است با پیچک صحرایی مخلوط شود و در بعضی از نسخه ها آمده است که پیچک صحرایی را با گلاب و قند که مسهل هستند مخلوط کند. بعضی نیز گفته اند که صبر زرد که سمی است و باید به مقدار مشخص تحت نظر پزشک گیاهی مصرف شود که آن را با آب کاسنی و آب انار ترش و آب انار شیرین، حلیله ی زرد، بنفشه، پیچک صحرایی و نعناع را به شکل قرص در آورند و مصرف نمایند.
اگر تب متوسط و یا شدید باشد یعنی در کودکان تب از سی و هشت و نیم یا سی و نه درجه به بالا رود و در بزرگسالان سی و نه درجه و نیم به بالا باشد باید حتما به پزشک مراجعه شود. اگر درد گوش یا ترشح اضافی از گوش هم وجود داشته باشد که علامت عفونت داخلی در قسمت حلزونی گوش است نیز رخ دهد حتما باید به متخصص داخلی یا متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه شود. همچنین اگر تب با سرفه و خلط زرد یا سبز باشد. همچنین اگر گلودرد بیش از دو روز به طول انجامد که ممکن است به سبب عفونت لوزه های جانبی یا آنژین گلو باشد. این عفونت ها اگر خوب نشود از گلو پائین رفته و از طریق روده ها جذب بدن شده فرد به رماتیسم قلبی مبتلا می شود.
اگر سردرد در فرد شدید باشد به گونه ای که قسمت عضلات گردن سفت شود باید حتما به پزشک مراجعه شود.
اگر ترشحات سبز یا زرد از بینی وجود داشته باشد باید به متخصص مراجعه کرد شاید سرماخوردگی از نوع آنفولانزا باشد که موجب استخوان درد شدید می شود. اگر کسی آنفولانزا داشته باشد و همراه آن بدغذایی نیز داشته باشد مثلا پوست مرغ مصرف کرده باشد، موجب تشدید بیماری می شود زیرا تجمع ویروس آنفولانزا در مرغ زیر پوست می باشد.
طول مدت سرماخوردگی های عادی معمولا از هفت تا ده روز است ولی کودکانی که در دوران شیرخوارگی، شیر مادر را کم خورده اند مخصوصا کسانی که از شش ماه کمتر شیر خورده اند همیشه ضعیف هستند و چشمشان گود است و زود خسته می شوند و بیقراری و عصبانیت در آنها زیاد است و اگر کمی تحرک داشته باشند گونه هایشان فرو می رود. چنین کسانی اگر سرما بخورند از دیگران کمتر خوب می شوند.
همان گونه که در قسمت پائین تنه، ام الامراض را یبوست دانسته اند، سرماخوردگی نیز اگر ماندگار باشد و طولانی شود ام الامراض است و آسیب های جدی به خود و به نسل وارد می کنند.
در روایات است که تب موجب کفاره ی یک سال گناهان است (بغیر از گناهان کبیره). البته معنای آن این نیست که انسان از خود مواظبت نکند تا سرما بخورد.
سرماخوردگی گاه شدید می شود و موجب اوتید می شود که همان عفونت، ورم و گاهی التهاب گوش میانی به سبب ویروس سرماخوردگی است.
شیپور اوستاش که از گوش میانی به حلق راه دارد گاه بر اثر سرماخوردگی شدید مسدود می شود. این گاه به سبب عفونت گوش داخلی است و گاه به سبب این است که مادر حالت خوابیده به بچه شیر می دهد. گاه این حالت به سبب میکروباکتریال ها که عفونت گوش میانی است رخ می دهد که فرد علاوه بر ویروس که توسط سرماخوردگی ایجاد شده است به باکتری هم آلوده شده است.
کسانی که اهل دخانیات علی الخصوص سیگار هستند به عفونت گوش میانی مبتلا می شوند.
کسانی که سیگار می کشند باید تا دو ساعت بعد از سیگار از کودک فاصله بگیرند زیرا سمومی که از دخانیات و مواد افیونی حاصل می شود تا دو ساعت دیگر هنوز از بازدم فرد بیرون می آید.
گاهی عارضه ی سرماخوردگی موجب ایجاد سینوزیت می شود و سینوس ها ملتهب می شود و یا سینوس در آنها تشدید می شود.
آنتی بادی هایی که در شیر مادر وجود دارد سبب می شود که بچه های شیرخوار کمتر به سرماخوردگی مبتلا شوند. از دویست ویروسی که در طول عمر انسان وارد بدن می شود ویروس آر اس پی یک ویروس شدید است. بیش از صد ویروس مربوط به دستگاه تنفسی است و علامت ویروس شدید آر اس پی که ویروس شدید سرماخوردگی است عبارتند از:
عطسه
سرفه
تب
بیقراری
تنگی نفس
تب شدید
بعضی از انواع سرماخوردگی درون زا است و گاه موجب تب و لرز می شود و این در جایی است که تب ناشی از عفونت باشد که فرد علاوه بر تب، لرز هم دارد.
---------------------
منبع: ارتباط شیعی