مهم ترین وظیفه پرستاران در برابر مردم آن است که خدمتگزار صدیق آنان باشند و در مواقع ضروری، از هر گونه کمک دریغ نورزند؛ زیرا پرستار، خود عضوی از یک پیکره اجتماع است. وظیفه مهم پرستاران در برابر مدیران، اطاعت و فرمان برداری و اجرای قوانین و در برابر حکومت، استفاده از فرصت هایی است که حکومت فراهم می کند. در مقابل، مدیران، مردم و حکومت اسلامی و در یک کلام جامعه اسلامی در برابر پرستاران وظایفی دارند. مهم ترین آن ها، قدرشناسی از پرستاران و نیز فراهم کردن امکانات برای بهره وری بیش تر از فرصت هاست

اهمیت و ضرورت پرستاری

اهمیت والای پرستاری، در خدمتی که یک پرستار به بیماران می کند، جلوه می نمایاند؛ که اگر بیش تر از خدمت پزشک نباشد، کمتر نیست. مراقبت در مصرف به موقع داروها، رعایت رژیم غدایی، ملاطفت و حسن خلق پرستار، می تواند در بهبود بیمار، مفید و مؤثر باشد و اگر خللی در نحوه پرستاری پیدا شود، چه بسا موجب به هدررفتن زحمات پزشک شود. امروزه پرستاری چون دیگر شاخه های علوم، جنبه های تخصصی و روان شناختی پیدا کرده و دانشکده های پرستاری در سراسر جهان شکل گرفته اند، اما باید اذعان داشت که بخشی از چهره زیبای پرستاری، زیر سایه سنگین بی توجهی یا جهل، کدر و ناشناخته مانده است.[1]

ارزشمندترین پرستاری

بی شک پرستاری، از اعمال ارزشمند جوامع انسانی است که در مکتب اسلام نیز دارای جایگاه والایی است و اگر از ویژگی های برخوردار باشند، ارزش آن دو چندان خواهد شد. همراه بودن با اخلاص، باعث محبوب تر شدن عمل پرستاری نزد خدا می شود و تحمّل سختی های راه که اقتضای شغل شریف پرستاری است، به قدر و منزلت پرستاری می افزاید. همراه بودن با شناخت و شناختن قدر و منزلت بیمار در نزد خداوند، به جهت موقعیتی خاص که دارد، به عمل پرستار ارزش بیش تری می بخشد. پرستاری از بستگان، یکی دیگر از عواملی است که بر ارزش پرستاری می افزاید. هر قدر انسان در کاری همانند پرستاری که خود دارای ارزش است، مشقت و دشواری بیش تری تحمّل کند، اجر و پاداش بیش تری خواهد داشت.[2]

وظیفه متقابل پرستار و جامعه

بر اساس حدیث شریف «همه شما نسبت به همدیگر مسؤول هستید»، هرکس در قبال همنوعان و هم کیشان خود مسؤولیت و وظیفه ای دارد. پرستاران نیز از این اصل کلّی مستثنی نیستند. هر پرستاری، در برابر جامعه خویش اعم از مردم، حکومت و مدیران، وظیفه ای دارد و جامعه نیز در برابر پرستاران وظایفی دارد. مهم ترین وظیفه پرستاران در برابر مردم آن است که خدمتگزار صدیق آنان باشند و در مواقع ضروری، از هر گونه کمک دریغ نورزند؛ زیرا پرستار، خود عضوی از یک پیکره اجتماع است. وظیفه مهم پرستاران در برابر مدیران، اطاعت و فرمان برداری و اجرای قوانین و در برابر حکومت، استفاده از فرصت هایی است که حکومت فراهم می کند. در مقابل، مدیران، مردم و حکومت اسلامی و در یک کلام جامعه اسلامی در برابر پرستاران وظایفی دارند. مهم ترین آن ها، قدرشناسی از پرستاران و نیز فراهم کردن امکانات برای بهره وری بیش تر از فرصت هاست.[3]

پرستاری از بیماران و بیمارداری، به روحیه انسان دوستی، فداکاری و ایثار احتیاج دارد. علاوه بر این که پرستاری، بستر مناسبی برای خدمت به خلق خداو به دست آوردن ثواب است، پرستاران، بهترین و عملی ترین تبلیغ را برای ارزش های دینی انجام می دهند و با عمل خود، دل ها را به سوی خدا و ارزش های خدایی متوجه می سازند

اخلاق پرستاری

پرستاران مسلمان و متعهد، که در کشور و فضایی اسلامی به خدمت مشغول می باشند، زمانی با بیمار مواجه هستند که وی نیازمند کمک و پشتیبانی آن هاست و بدون شک، روح حسّاس و رنجیده ای دارد. پرستارِ آگاه و متعهد، با اخلاق نیک و رابطه حمایتی و عاطفی که با بیمار برقرار می کند، نقش به سزایی در سلامت و بهبودی او دارد. تأثیر رفتار و عملکرد مثبت یک پرستار در بازگرداندن سلامت بیمار، کم تر از دارویی که او مصرف می کند، نیست. بر این مبنا، از مهم ترین کارهای پرستار، شناخت شیوه های برخورد، کیفیت را بطه با بیمار و در نهایت، پای بندی به اصول و موازین صحیح و سازنده در برخورد با بیمار می باشد؛ البته، روح پرستاری و ارزش والای آن نیز، در همین امور نهفته است.

رعایت اخلاق در روابط پرستار با بیمار

بیمار که در وضع جسمی و روحی نامطلوبی به سر می برد، در محیطی نامأنوس ،همدم و همراهی به جز پرستار و بهیار ندارد. وی در این ضعف و بیماری، افزون بر کارهای درمانی، نیازمند حمایت عاطفی است که این مهمّ را پرستاران می توانند برآورده سازند. بیمار اگر با اخلاق نیک و روابط صحیح و اسلامی پرستار مواجه شود، به وی اعتماد نموده و او را دل سوز و حامی خود می داند. این اعتماد و امنیت روحی، نقش مؤثری در تسریع بهبودی او دارد. برعکس، اگر این امنیت روحی واعتماد برای بیمار حاصل نشود، چه بسا کارهای درمانی هم بی نتیجه می ماند و بیمار نمی تواند سلامت خود را بازیابد. نرم خویی و مدارای با بیمار، زمانی که با کج خُلقی ها و بی حوصلگی های وی مواجه می شود، ضرورت کار یک پرستار است واین خوی نیکو و مدارای پرستار با بیمار، زیبایی کار پرستار را دو چندان می کند.[4]

اهمیت چند نکته

پرستاران، افزون بر مراقبت های درمانی و رعایت اخلاق صحیح اسلامی، مراقبت های عاطفی و حمایتی نیز از بیماران به عمل می آورند و همواره در سعی و تلاش اند تا با اِعمال مهر و عاطفه و بخشش آن به بیماران، که از ویژگی های بارز اخلاق اسلامی است، آنان را در تسریع بهبودی همراهی کنند و با انس گرفتن با بیمار، از او احوال پرسی نمایند و با او اظهار همدردی کنند، وی در به بهبودی امیدوار کرده و نیز برایش دعا کنند. پرستاری از بیماران و بیمارداری، به روحیه انسان دوستی، فداکاری و ایثار احتیاج دارد. علاوه بر این که پرستاری، بستر مناسبی برای خدمت به خلق خداو به دست آوردن ثواب است، پرستاران، بهترین و عملی ترین تبلیغ را برای ارزش های دینی انجام می دهند و با عمل خود، دل ها را به سوی خدا و ارزش های خدایی متوجه می سازند.[5]

تولد حضرت زینب و روز پرستار

بعد از انقلاب اسلامی، مجله های پرستاری متعددی در زمینه اطلاع رسانی علمی و تخصصی آغاز به کار کردند که اغلب آنها را دانشکده های پرستاری در تهران و شهرستان ها منتشر می کردند. در سال 1359ش روز ولادت حضرت زینب علیهاالسلام روز پرستار نامیده شد و هر سال در این روز، به مقام پرستار ارج نهاده می شود و از پرستاران نمونه کشور تقدیر به عمل می آید.[6] پرستاران، این فداکاران ایثارگر، در فداکاری و ایثار، به بانوی بزرگ عاشورا، حضرت زینب علیهاالسلام، اقتدا کرده اند تا به قلّه رفیع معنویت دست یابند.

روزت مبارک

گل واژه های مهربانی و ایثار در دستان مهربانت شکفته می شوند، آن گاه که بر بالین بیمار می آیی و دست نوازشت را بر چهره تب دارش می کشی. تو که زینب علیهاالسلام را الگوی خود قرار داده ای، در پرستاری از بیماران، عشق را معنا می کنی، آن گاه که خوابِ چشمانت را می زدایی و بر بالین بیمارت می نشینی و تا سپیده صبح، نظاره گر وجود تب دارش هستی. تو که خستگی در وجودت معنا ندارد و گرمی مهربانی و امید را در جان های خسته و فرسوده از درد و رنج بیماران تزریق می کنی، تو که لبخند شورآفرین عشق به زندگی را بر لبان سردشان جاری می سازی، خداوند پاداش زحمت ها و تلاش هایت رابدهد. روزت مبارک باد!

پی نوشت:
[1] جمعى از نویسندگان، ماهنامه کوثر، س اول، ش 6، قم: آستانه مقدسه حضرت معصومه علیهاالسلام، 1376، ص 53.
[2] احکام پرستارى، ص 25.
[3] همان، ص 45.
[4] فاطمه نوغانى و دیگران، اخلاق، قوانین و مقررات در پرستارى، قم: نشر مرتضى، 1376ش، چ1، صص 57 ـ 74.
[5] همان، صص 57 ـ 74.
----------------------------------
منبع: ماهنامه گلبرگ/ مركز پژوهش هاى اسلامى صدا و سيما / تيرماه 1383، چشم اندازى سبز رو به آفاق انديشه، شماره 52