مدتی است که پس از انجام فعالیت‌ های مختصر جسمی یا فکری، احساس ضعف و فرسودگی می‌کنی. گویا انرژی و توان روحی و جسمی‌ ات بدون آن‌ که علت‌ اش را بدانی، بشدت تحلیل رفته است و ادامه این روند همراه با بدخوابی، سر درد، ضعف حافظه و کاهش تمرکز بسیار آزاردهنده شده است؛ بنابر تشخیص روانپزشک، تو مبتلا به خستگی عصبی یا ضعف اعصاب هستی، اما ضعف اعصاب چیست؟
دکتر سید هادی معتمدی روانپزشک در پاسخ به این پرسش می گوید: ضعف اعصاب درباره اختلالی به کار می رود که با خستگی مزمن و ناتوانی بروز پیدا می کند. این اختلال با خستگی ناشی از کار و فعالیت های جسمی و فکری مختصر، سردرد و بی خوابی همراه است و در بسیاری موارد به اشتباه، نوعی اختلال اضطرابی یا حتی افسردگی تلقی می شود. بویژه در کشور ما که مردم نمی خواهند به داشتن بیماری روانی متهم شوند، ضعف اعصاب تشخیص ارجح محسوب می شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی می گوید: این بیماری از یک سو می تواند در قالب شکایت از خستگی فزاینده پس از فعالیت ذهنی بروز کند که همراه با کاهش نسبی در عملکرد شغلی و حتی انجام فعالیت های روزانه خواهد بود. از سوی دیگر ضعف اعصاب می تواند بیمار را دچار احساس ضعف جسمی یا بدنی و فرسودگی ناشی از کمترین فعالیت کند که با دردها و ناراحتی عضلانی و ناتوانی در شل کردن آنها همراه است.

فشار بیش از حد به اعصاب
روانپزشکان دریافته اند علت ضعف اعصاب، فرسودگی عصبی است که ناشی از تخلیه سلول عصبی از ذخیره مواد غذایی است. البته این تخلیه به دنبال وارد شدن تنش های مداوم ناشی از کار و فعالیت بیش از حد ایجاد می شود و فرد را به جایی می رساند که حتی با انجام فعالیت های مختصر نیز دچار ضعف و ناتواتی می شود. در چنین شرایطی احساسات جسمی ناخوشایند مانند سرگیجه، سردردهای تنشی، احساس بی ثباتی عمومی و اختلال خواب بر بیمار غالب می شود.
به گفته دکتر معتمدی، بیماران دچار ضعف اعصاب به طور پیوسته از احساس فرسودگی، خستگی و ضعف جسمی پس از انجام فعالیت های معمول روزانه شکایت می کنند.
این روانپزشک با اشاره به این که طول مدت این اختلال روانشناختی دست کم سه ماه است، اظهار می کند: بیمار دچار ضعف اعصاب در شرایط جسمی و روحی خاصی قرار می گیرد که حتی با استراحت و تفریح نیز از احساس ناتوانی، درد و ناراحتی عضلانی اش کم نمی شود.

از تشخیص درست تا درمان
از آنجا که بسیاری از علائم و نشانه های ضعف اعصاب با هر یک از اختلالات شایع روانشناختی چون اضطراب، افسردگی و اختلالات شبه جسمی همپوشانی دارد، تشخیص این بیماری حتی برای متخصص اعصاب و روان نیز دشوار است. پس این اختلال در صورت درمان نشدن، معمولا به صورت مزمن در می آید و بیمار را دچار ناتوانی های جسمی جدی تری خواهد کرد.
بررسی ها نشان داده است که بروز ضعف اعصاب در نوجوانی و دوران میانسالی بسیار شایع است و حتی مورد شناسایی قرار نگرفتن و درمان نشدن این اختلال در دوران کودکی می تواند در قالب بروز مشکلاتی در کارکرد تحصیلی نظیر گرفتن نمرات پایین و مدرسه گریزی بروز پیدا کند.
در بزرگسالی درمان نشدن این اختلال می تواند به تخریب عملکرد شغلی فرد منتهی شود یا ممکن است بیمار را چنان ناتوان کند که کار کردن برایش غیرممکن شود.همچنین روابط اجتماعی و زناشویی، بیمار را دچار مشکل خواهد کرد.
دکتر معتمدی حتی به بروز نشانه هایی چون اختلال در کارکرد جنسی بیماران دچار ضعف اعصاب اشاره کرده و می گوید: بروز اختلالات جنسی در کنار گرگرفتگی، ضعف حافظه، بدبینی، کاهش تحمل به صدا و نور، سوء هاضمه، تپش قلب، مشکلات گوارشی، تعریق بیش از حد و احساس نگرانی و ناامیدی از دیگر نشانه هایی است که می تواند به تشخیص صحیح ضعف اعصاب یا خستگی روحی کمک کند.

درمان در مصرف دارو خلاصه نمی شود!!
به گفته دکتر معتمدی مفهوم کلیدی در درمان ضعف اعصاب این است که روانپزشک درک کند که نشانه های بیمار خیالی نیست. از سوی دیگر باید به بیماران دچار ضعف اعصاب که بشدت به مصرف دارو تمایل دارند، اطمینان داده شود که تجویز دارو فقط در صورتی نشانه های این بیماری را تخفیف می دهد که به طور همزمان با مداخله روان درمانی همراه شود. همچنین باید به بیمار کمک شود که نه تنها شیوه زندگی را اصلاح کند، بلکه بر استرس های زندگی اش غلبه کند و روش کنار آمدن با آنها را بشناسد. گرچه مبتلایان به ضعف اعصاب به خوددرمانی و استفاده نابه جا از دارو تمایل دارند، ولی باید بدانند که انتخاب داروی مناسب و دستور مصرف باید حتما زیر نظر روانپزشک باشد.

منبع : راستینه