لکه های قهوه ای روی پوست (که به آن ها لکه های کبدی یا خورشیدی هم گفته می شود) لکه های مسطحی به رنگ قهوه ای مایل به زرد، قهوه ای یا سیاه هستند. آن ها از نظر اندازه متنوع بوده و معمولاً روی صورت، دست ها، شانه ها و بازوها (که بیش از همه در معرض آفتاب قرار دارند) ظاهر می شوند که لک صورت تاثیر بدی به سزایی در زیبایی دارد.

بروز لکه قهوه ای روی پوست در افراد بالای ۵۰ سال بسیار شایع است. البته، افراد جوان تر هم ممکن است به آن ها دچار شوند، خصوصاً اگر ساعات زیادی را زیر آفتاب بگذرانند.
لکه های قهوه ای، اگرچه شبیه خال های سرطانی هستند، اما بی ضرر بوده و نیازی به درمان لکه های قهوه ای پوست نیست . اگر این لکه ها از لحاظ زیبایی مشکلی ایجاد کنند می توان آن ها را با محصولات سفیدکننده پوست، پوشاند. البته، جلوگیری از بروز لکه های قهوه ای روی پوست (با اجتناب از آفتاب و استفاده از کرم های ضدآفتاب) راحت ترین راه برای حفظ ظاهر جوان پوست است.
لکه خوش خیم و غیرسرطانی مادرزادی را لکه های ماه گرفتگی گویند. ماه گرفتگی علامتی است که فرد را متمایز از دیگران می سازد. لکه های ماه گرفتگی گاهی به مرور زمان همگام با افزایش سن محو می شود یا تغییری در آن ایجاد نمی گردد یا در مواردی حتی بزرگتر نیز می شود.
ملاسما یا لک صورت، عارضه ای است که موجب شکل گیری لکه هایی به رنگ قهوه ای یا آبی-خاکستری روی پوست صورت می شود. این لکه ها عمدتا در ناحیه مرکزی پوست صورت مانند گونه ها، بالای لب، روی بینی، بالای خطوط فکی و وسط پیشانی دیده می شوند. هرچند لک صورت (ملاسما) ممکن است در مردان نیز بروز کند اما در اغلب موارد در زنانی ایجاد می شود که در دوره ی باروری زندگی خود  به سر می برند(دوران بعد از بلوغ و قبل از یائسگی) و در حدود ۲۰ الی ۵۰ سال سن دارند. هرچند لک های صورت بی ضرر هستند و خطری برای سلامتی فرد ندارند اما به لحاظ ظاهری ناخوشایند هستند و موجب می شوند که فرد از ظاهر خود ناراضی باشد.

چه موقع باید به یک متخصص پوست، مو و زیبایی مراجعه کرد؟
اگرچه ممکن است لکه های قهوه ای ظاهری ناخوشایند داشته باشند اما معمولاً بی ضرر بوده و نیازی به درمان لکه های قهوه ای صورت نیست . با این حال، باید لکه های قهوه ای تیره یا آن هایی که اندازه شان تغییر کرده توسط یک متخصص پوست، مو و زیبایی ارزیابی شوند، زیرا این تغییرات می توانند نشانه ملانوما باشند، که نوعی خطرناک از سرطان پوست است.
بهترین کار این است که هرگونه تغییر جدیدی در پوست توسط یک متخصص پوست، مو و زیبایی ارزیابی شود، خصوصاً اگر یک لکه یا ضایعه:

• تیره باشد
• به سرعت بزرگ شود
• مرز نامنظمی داشته باشد
• ترکیبی غیرعادی از رنگ ها را داشته باشد
• با خارش، قرمزی، حساسیت به لمس یا خونریزی همراه باشد

علت ها و دلایل
لکه های قهوه ای (لکه های پیری) بیشتر ناشی سال ها قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش آفتاب هستند. استفاده از لامپ ها و تختخواب های برنزه کننده موجود در بازار نیز در شکل گیری لکه های قهوه ای نقش دارند.
رنگدانه های موجود در لایه بالایی پوست (اپیدرم) که تشکیل دهنده رنگ طبیعی پوست هستند، ملانین نام دارند. اشعه فرابنفش تولید ملانین را افزایش می دهد؛ این موضوع باعث به وجود آمدن یک برنزگی می شود که به حفاظت از لایه های عمقی تر پوست در برابر اشعه فرابنفش کمک می کند.
در ناحیه هایی از پوست که سال ها به مدت طولانی و مکرراً در معرض آفتاب بوده اند لکه های قهوه ای هنگامی ظاهر می شوند که ملانین یک جا تجمع کرده یا به مقادیر بسیار زیادی تولید شود.

عوامل خطرزا
اگرچه هر کسی ممکن است به لکه های قهوه ای دچار شود، اما افرادی بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند که :

• :پوست سفید یا روشنی دارند
• سابقه قرار گرفتن مکرر در معرض آفتاب یا قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید و یا آفتاب سوختگی را دارند

دارو و درمان
اگر از وجود لکه های قهوه ای روی پوستتان ناراحتید، روش هایی برای روشن تر کردن یا برداشتن آن ها وجود دارد. از آنجا که رنگدانه ها در پایین ترین سطح ایپدرم (بالاترین لایه پوست) قرار دارند هر گونه درمان ماه گرفتگی پوست و درمان مورد استفاده برای روشن کردن لکه های قهوه ای می بایست بر روی این لایه  از پوست تأثیر بگذارد.
روش های رفع لکه های قهوه ای روی پوست عبارتند از:

• داروها. استفاده از کرم های روشن کننده تجویزی )هیدروکینون) به تنهایی یا با رتینویدها (ترتینوین) و یک استروئید ملایم می تواند در طول چند ماه لکه ها را به تدریج محو کند. اگر از دارو برای درمان استفاده می کنید، شدیداً توصیه می شود از یک کرم ضدآفتاب طیف گسترده با فاکتور محافظت در برابر آفتابِSPF دست کم ۳۰ استفاده کنید. داروها ممکن است باعث خارش، قرمزی، سوزش یا خشکی موقتی شوند.
• درمان با لیزر و نور پالسی شدید. در درمان با لیزر و نور پالسی شدید سلول های تولید کننده ملانین (ملانوسیت ها) بدون آسیب زدن به سطح پوست، تخریب می شوند. برای درمان لکه های قهوه ای پوست با لیزر یا نور پالسی شدید عموماً به چند جلسه درمان نیاز است. بعد از درمان، لکه های قهوه ای به تدریج در طول چند هفته یا چند ماه محو می شوند. بعد از درمان با لیزر یا نور پالسی شدید، محافظت از پوست در برابر آفتاب ضروری است.
• منجمدسازی (کرایوتراپی). در این روش با اعمال نیتروژن مایع یا یک عامل منجمد کننده دیگر بر روی لکه های قهوه ای، رنگدانه های اضافی نابود می شوند. با التیام یافتن ناحیه درمان شده، پوست این ناحیه روشن تر می شود. عموماً از منجمدسازی برای یک لکه قهوه ای یا گروه کوچکی از لکه های قهوه ای پوست استفاده می شود. گاهی اوقات منجمدسازی باعث تحریک و حساسیت موقت پوست شده و احتمال تغییر رنگ پوست یا ایجاد اسکارهای دائمی را به همراه دارد.
• درم ابریژن. در این روش لایه سطحی پوست به وسیله یک برس با سرعت چرخش بالا ساییده می شود. با این روش سطح پوست برداشته شده و بعداً یک لایه پوست جدید به جای آن رشد می کند. بعد از انجام درم ابریژن موقتاً پوست ناحیه درمان شده قرمز شده و روی آن دلمه زخم تشکیل می شود.
• لایه برداری شیمیایی. در لایه برداری شیمیایی روی لکه های قهوه ای، یک نوع اسید مالیده می شود؛ این اسید لایه بیرونی پوست را می سوزاند. بعد از لایه برداری از پوست، پوست جدیدی جای آن را می گیرد. معمولاً برای دستیابی به هرگونه نتیجه قابل توجهی به چند جلسه درمان نیاز است. شدیداً توصیه می شود که بعد از درمان از پوست در مقابل آفتاب محافظت شود. امکان تحریک و حساسیت موقت پوست و کمی احتمال تغییر رنگ پوست وجود دارد.

از آنجا درمان لکه های قهوه ای جزء درمان های زیبایی محسوب می شود، بیمه ها آن ها را پوشش نمی دهند. همچنین، از آنجا که این درمان ها عوارض جانبی دارند، بهتر است در مورد آن ها با متخصص پوست، مو و زیبایی تان مشورت کنید. به علاوه، مطمئن شوید که متخصص پوست، مو و زیبایی تان در زمینه تکنیک درمانی مورد نظرتان آموزش دیده و باتجربه است.

پیشگیری
برای پیشگیری از ملاسما و لکه های قهوه ای، به نکات زیر که باعث می شوند پوستتان کمتر در معرض آفتاب قرار بگیرد عمل کنید:

• از رفتن زیر آفتاب بین ساعات ۱۰ صبح تا ۳ بعد از ظهر خودداری کنید. از آنجا که در این محدوده زمانی تابش آفتاب بیشترین شدت را دارد، سعی کنید فعالیت های فضای بازتان را به ساعات دیگری از روز موکول کنید.
• از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن از خانه از یک کرم ضدآفتاب که توانایی محافظت از پوست در برابر پرتو های فرابنفش A و B را دارد استفاده کنید. از کرم ضدآفتابی با فاکتور محافظت در برابر آفتابِ SPF دست کم ۳۰ استفاده کنید. هر دو ساعت یک بار (یا اگر شنا یا عرق می کنید، به دفعات بیشتر) به خوبی پوستتان را به کرم ضدآفتاب آغشته کنید.
• پوستتان را بپوشانید. برای محافظت از پوستتان در برابر آفتاب، از کلاه های آفتابی که بیش از کلاه های کَپ از پوست محافظت می کنند استفاده کنید، همچنین لباس هایی از جنس پارچه های ریز بافت که دست و پاهایتان را نیز می پوشانند بپوشید. در صورت امکان از لباس های طراحی شده برای محافظت در برابر آفتاب استفاده کنید. فاکتور محافظت در برابر ۴۰ تا ۵۰ بهترین میزان محافظت در برابر آفتاب را فراهم می کند.