در روایات آمده طاعون مرگ ناگهانی است. یکی از پیامبران دعا کرده که خداوند مرگی سریع برای مردم بفرستد و طاعون آمد، البته اولین بار طاعون بر بنی اسرائیل نازل شد. در روایت آمده: خداوند طاعون را بر بنی اسرائیل مسلط نمود و در یک روز عده زیادی تلف شدند[1] . امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «قدام القائم موتتان، موت أحمر وموت أبيض ... الموت الاحمر السيف، والموت الابيض الطاعون.»[ 2] یعنی «قبل از ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) دو نوع مرگ هست، مرگ قرمز و مرگ سفید، مرگ قرمز شمشیر است (مرگ با خونریزی) و مرگ سفید طاعون است (بدون خونریزی)» شاید مراد سلاح میکروبی باشد. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) می فرمایند: «الطاعون غدة كغدة البعير تخرج في المراق والأباط»[3] یعنی «طاعون غده ای مانند غده شتر است، در جاهای نرم بدن و زیر بغل بوجود می آید.»
در تهذیب الأسماء آمده: طاعون نوعی بیماری مسری و کشنده معروف است، نوعی دمل دردناک است که با سوزش همراه است، دور آن سیاه یا سبز یا سرخ یا بنفش می شود و کدر است، تپش قلب به همراه دارد و استفراغ و در جاهای نرم بدن و زیر بغل و دستان و انگشتان[4].
عامل طاعون میکروب است و معمولاً بوسیله موش منتقل می شود. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) می فرمایند: «الطاعون شهادة لأمتي، ووخز أعدائكم من الجن، تخرج في الآباط والمراق»[5] یعنی «کسیکه از امت من از طاعون بمیرد شهید محسوب می شود، سبب آن دشمنان شما از جن است، و از زیربغل ها و جاهای نرم بدن خارج می شود.» در روایتی داریم که دشمنان شما از جن همان شیطان است، و در جلد اول اثبات شد که جن و شیطان همان میکروب است.
پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) می فرمایند: «أتاني جبريل بالحمَّى والطاعون, فأمسكت الحمَّى بالمدينة, وأرسلت الطاعون إلى الشام»[6] یعنی «جبرئیل (علیه السلام) طاعون و تب را آورد، من تب را در مدینه نگه داشتم و طاعون را به شام فرستادم.» از این روایت معلوم می شود که طاعون و تب یکی نیستند.
آیا طاعون خوب است یا خوب نیست، عرض شد که یکی از پیامبران از خدا خواست که برای امت او طاعون بفرستد همچنین در روایت از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) نقل شده: «اللَّهُمَّ اجعَلْ فَناءَ أُمَّتي بالطَّعْن والطاعونِ»[7] یعنی «خداوندا مرگ امت من در شمشیر و نیزه و طاعون قرار بده.» در روایت دیگری آمده: «طاعون رحمت پروردگار و دعای پیامبر است.» و نیز در روایتی آمده: «اولین رحمتی که از زمین رفع می شود طاعون است و اولین نعمتی که از زمین برداشته می شود عسل است.» البته این روایات عامی است و از طرق شیعه وارد نشده است.
در مقابل روایاتی داریم که می گویند طاعون بد است، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) می فرماید: «لم تظهر الفاحشة في قوم قط حتى يعلنوها إلا ظهر فيهم الطاعون والأوجاع التي لم تكن في أسلافهم الذين مضوا»[8] یعنی «منکرات درقومی ظاهر و علنی نشود مگر اینکه میان آنها طاعون و دردهایی ظاهر می شود که در پدران و نسل های قبلی نبوده است.» از امام صادق (علیه السلام) در مورد طاعون سؤال شد، امام فرمودند: «عذاب لقوم ورحمة لآخرين، قالوا: وكيف تكون الرحمة عذابا؟ قال أما تعرفون ان نيران جهنم عذاب على الكافر وخزنة جهنم معهم فيها فهى رحمة عليهم»[9] یعنی «برای عده ای عذاب است و برای دیگران رحمت است، سؤال شد که چگونه می شود که هم عذاب باشد هم رحمت، امام فرمودند: آیا نمی دانید که آتش جهنم برای کافر عذاب است و فرشتگانی که در جهنم هستند برای آنها رحمت است.»
 درمان اول رقیه است، در روایت آمده کسی که مبتلا به وبا و طاعون می شود این را بنویسد و همراه خود داشته باشد «بسم الله الرحمن الرحیم یا هو، یا من هو هو، یا من لیس هو إلا هو، صل علی محمد و آل محمد واجعل لحامل کتابی هذا من کل هم و غم و خوف فرجاً و مخرجا... بحق محمد و علی... و علی و محمد»[10] .
درمان دوم عقیق زرد است، از حضرت علی (علیه السلام) نقل شده: «من تختم بالیاقوت الأصفر منع من الطاعون»[11] یعنی «کسی که انگشتر یاقوت زرد در دست خود قرار می دهد مبتلا به طاعون نمی شود.»
از آنجا که علت طاعون میکروب، جن و شیطان است پس هر چیز که جن و شیطان را دور کند برای طاعون مفید است همچنین طاعون به عنوان نوعی وبا معرفی شده و شاید تمام چیزهایی که برای وبا مفید است برای طاعون هم مفید باشد مانند سیب و پیاز.
 ----------
پی نوشت:
[21] بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۱۴، ص۷۶.
[22] كمال الدّين وتمام النّعمة، شیخ صدوق، ص۶۵۵.
[23] شرح أصول الكافي، ملا صالح  المازندراني، ج۱۲، ص۲۶۳.
[24] تهذيب الاسماء واللغات، نووی، ج۳، ص۱۸۷.
[25] المعجم الأوسط، طبرانی، ج۵، ص۳۵۳.
[26] مسند احمد، احمد بن حمبل، ج۴، ص۸۱.
[27] مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۴، ص۴۱۷.
[28] الاصول من الکافي، شیخ کلینی، ج۲، ص۳۷۳.
[29] علل الشرائع، شیخ صدوق، ج۱، ص۲۹۸.
[30] طب الأئمه، سید شبر، ص۴۸۷.
[31] کنز العمال، علاءالدین علی بن حسام، ج۶، ص۶۶۵.
------------------
منبع: ارتباط شیعی