افرادی باید مختص این کار باشند که مهارت این کار را داشته باشند و دقت های لازم را مانند استریل بودن وسایل و چیزهای دیگر را رعایت کنند(متخصص در این کار باشند). در روایتی نقل شده که شخصی زخمی شد و پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) امر کردند طبیب بیاوند که زخم را پانسمان کند. معلوم می شود افرادی بودند که مختص این کار بودند همان طور که امروز دکتر خود این کارها را انجام نمی دهد و به پرستار می سپارد.
در روایت آمده: «سهل بن سعد سؤال کرد زخم پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) چگونه درمان شد، پاسخ دادند: صورتشان زخمی شد و دندان شان شکست و کلاه خود شان تکه تکه شد و حضرت زهرا(سلام الله علیه) خون را می شستند و حضرت علی(علیه السلام) آب می ریختند، وقتی حضرت زهرا(سلام الله علیه) دیدند که خون قطع نمی شود، قطعه ای حصیر را برداشت و آن را سوزاندند و خاکستر آن را بر زخم چسباند و خونریزی قطع شد به وسیله خاکستر حصیر، حصیری که از نی درست شده»[1] . پس یکی از راه هایی قطع خونریزی استفاده از خاکستر نی است.
 درمان دوم خون ریزی دعا و رقیه است، در روایت آمده: زمانی که بخواهید برای زخم دعایی بخوانی، دست را بر موضع زخم بگذار و سه مرتبه بگو «بِسْمِ اللَّهِ أَرْقِيكَ بِسْمِ اللَّهِ الْأَكْبَرِ مِنَ الْحَدِّ وَ الْحَدِيدِ وَ الْحَجَرِ الْمَلْبُودِ وَ النَّابِ الْأَسْمَرِ وَ الْعِرْقِ فَلَا يَنْعَرُ وَ الْعَيْنِ فَلَا تَسْهَرُ»[2] .
 درمان سوم کِی یا داغ کردن است، در زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) اتفاق افتاده که زخم شخصی را داغ می کردند و پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نیز حضور داشتند ولی بعداً پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از این کار بسیار نهی کرده اند مخصوصاً اگر چهره انسان را خراب کند، پس می توان گفت که داغ کردن به عنوان آخرین راه، و زمانی مجاز است که چاره دیگری نیست. داغ کردن به دو صورت انجام می شود، یکی اینکه روغن زیتون داغ در زخم می ریزند و خونریزی بند می آید و راه دیگر اینکه میله آهنی را داغ می کنند و بر زخم می گذارند.
 درمان سوم پانسمان کردن زخم است، در روایت از امام باقر(علیه السلام) آمده: «تأخذ قيرا طريا ومثله شحم معز طري ثم تأخذ خرقة جديدة وبستوقة جديدة فتطلى ظاهرها بالقير ثم تضعها على قطع لبن وتجعل تحتها نارا لينة ما بين الاولى الى العصر، ثم تأخذ كتابا باليا فتضعه على يدك وتطلى القير عليه وتطليه على الجرح ولو كان الجرح له قعر كبير فافتل الكتان وصب القير في الجرح صبا ثم دس فيه الفتيلة.»[3] یعنی «قیر تازه بگیرید و هم اندازه آن پیه بز تازه، سپس پارچه ای نو بگیرید و یک کوزه نو بگیرید، و ظاهر این کوزه را با قیر بمالید، سپس آن را روی یک آجر (قطع گل) قرار دهید، و زیر آن آتشی ملایم بگذارید، ما بین زمان نماز ظهر تا نماز عصر، سپس یک پارچه کتان کهنه بگیرید و روی دست خود قرار دهید و قیر را روی آن بمالید، که این پارچه را با قیر روی زخم قرار دهید، و اگر زخم عمیق است کتان را رشته رشته کن و قیر را داخل زخم بریز و این رشته ها را داخل زخم قراربده.» البته در این روایت اشاره به قیر طبیعی دارد که خود به خود از زمین خارج می شود.
 از بین بردن اثر زخم، در روایت آمده: بعد از آن که زخم پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) جوش خورد و اثر زخم ماند، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) استخوانی کهنه برداشتند و مرتب روی زخم را می مالیدند تا اثر زخم از بین برود[4] .
در روایتی دیگر آمده: «یکی از اصحاب پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) زخمی شدند و پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم)اشاره کردند که استخوانی را آسیاب کنند پودر آن را روی زخم بپاشند»[5] پس معلوم می شود که علاوه بر از بین بردن اثر زخم برای درمان زخم نیز می توان از این راه استفاده کرد.
درمان دیگری هم هست که روایتش در اینجا (این قسمت از کتاب) نیاوردیم و آن استفاده از نمک و روغن زیتون است، که باید زخم را با آنها پر کرد.
شستن زخم:
بنابر آنچه که در روایات آمده شستن زخم اشکال ندارد ولی وقتی زخم را پانسمان کردیم نباید آن را باز کنیم و بشوییم، در روایتی از امام رضا(علیه السلام) درباره کسی که زخم و شکستگی دارد، آمده: «ولا ينزع الجبائر ولا يعبث بجراحته»[6] یعنی «پانسمانش را باز نکند» در روایت دیگری آمده: شخصی جنب شد در حالی که زخمی بود و به او گفتند که غسل کند آن شخص غسل کرد و مرد، و پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: او را کشتند و خدا آن ها را بکشد، درمان جهل سؤال است.»[7]
غذای مجروح:
در روایتی از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده: «شیر گاو بخورید زیرا شفا است، و روغن آن دارو است، و گوشت گاو بیماری است، و سرد و خشک است، و خونریزی زخم را قطع می کند.»[8] در این روایت خیلی مشخص نیست که منظور شیر است یا گوشت است که باعث قطع خونریزی می شود البته به احتمال بیشتر گوشت باشد.
 البته بهترین درمان برای زخم و استریل کننده هم هست، عسل می باشد ولی اگر زخم سخت و عمیق باشد باید عسل با سیاه دانه آسیاب شده روی زخم بگذارند.
و بالاترین درمان برای زخم این است که داروی جامع امام رضا(علیه السلام) را در عسل حل کنند (عسل ده برابر داروی جامع) و روی زخم بمالند، حتی زخم های دیابتی هم به این روش درمان می شود.
--------------
پی نوشت:
[1] بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۲۰، ص۳۱.
[2] دعائم الإسلام، قاضی نعمان مغربی، ج۲، ص۱۴۲.
[3] طب الأئمة، ابن سابور الزيات، ص۱۳۹.
[4] شرح نهج البلاغة، ابن أبي الحديد، ج۱۵، ص۳۶.
[5] الطب النبوی، ص۲۰.
[6] وسائل الشیعة، شیخ حر عاملی، ج۱، ص۴۶۳، الغسل المستحب، باب۳۹، حدیث۱۲۲۷، ط آل البیت.
[7] وسائل الشیعة، شیخ حر عاملی، ج۳، ص۳۴۷، أبواب التيمم، باب۵، حدیث۳۸۲۹، ط آل البیت.
[8] سبل الهدى والرشاد، صالحی شامی، ج۱۲، ص۲۱۷.
---------------------
منبع: ارتباط شیعی