نسخه هاى تنسوخ نامه كه نسخه چاپ حاضر با مقابله با آنها تهيه شده است بترتيب عبارت است از:
1- عكس نسخه كتابخانه اياصوفيا شماره 3605 كتابخانه مركزى دانشگاه. از نوشته پشت صفحه معلوم مى شود كه اين نسخه با كتاب ديگرى بنام نظام التواريخ بهم منضم بوده و نسخه عكس حاضر فقط تنسوقنامه است. اين نسخه داراى 173 ورق بوده كه يكصد ورق آن مخصوص به تنسوقنامه و هفتاد و سه ورق نظام التواريخ بوده است. در پشت صفحه اول چنين نوشته شده است:
«قد وقف هذه النسخة الشريفه سلطاننا الاعظم و الخاقان المعظم مالك البرين و البحرين خادم الحرمين الشريفين السلطان بن السلطان السلطان الغازى محمود خان وقفا صحيحا شرعيا. حرره الفقير احمد شيخ زاده المفتش باوقاف الشريفين غفر لهما»
و آخر نسخه باين عبارت تمام مى شود:
«و السلام تمت و ليتها تمت. وقع الفراغ من تحرير تنسوخنامه الايلخانى  صفحه آخر نسخه (ع) كتابخانه اياصوفيا شماره 3605 كتابخانه مركزى دانشگاه  بحمد اللّه و حسن توفيقه يوم الاربعاء حادى عشر رجب الاصب عمت بركاته لسنة ثمان و اربعين و سبعمائة الهلالية الهجرية النبوية فى دار الشفاء النصبية بقيصريه حماها اللّه تعالى»
اين نسخه از چند نسخه اى كه مورد استفاده قرار گرفته كهنه تر و قديم تر است و تاريخ تحرير آن 748 مى باشد چنانكه گفته شد يك صد برگ دو صفحه اى و هرصفحه داراى 17 سطر است و نواقصى هم بدين شرح دارد فصول بها و قيمت از مرواريد و ياقوت و زمرد و الماس و لعل و فيروزه را بتمامى ندارد. و همچنين فصل حجر اثمد و صفت خواص احجار و فصل معرفت نروك و معاجين نفيس در اين نسخه نيامده است. و در ميان عبارات جمله ها و كلمات افتاده مكرر دارد كه بهمگى در حاشيه اشاره شده است. و نيز فرق ديگرى كه با نسخ ديگر دارد اين است كه فصول راجع به مرواريد مقدم بر ياقوت و ساير جواهر آمده بخلاف نسخ ديگر كه مرواريد بعد از لعل ذكر شده است. و آنچه در اين نسخه نبوده و در چاپ حاضر افزوده شده در ميان پرانتز () جاى داده شده است گراوور صفحه آخر آن براى نشان دادن خط در صفحه مقابل آورده شد.
2- عكس نسخه كتابخانه بريتيش موزيوم شماره 2864 است اين نسخه بخط نستعليق خوب است در چهل و شش ورق (نود و يك صفحه) و در هرصفحه 15 سطر.
در اين نسخه نام مؤلف در مقدمه چنين آمده است: «محمد بن محمد بن الحسين (كذا) الطوسى»

آخر نسخه
«زان مربع نهند منقل را تا مثلث در آذر اندازند تمت هذا الكتاب تنسوقنامه ايلخانى»

صفحه اول نسخه بريتيش ميوزيوم شماره 2864:
اين نسخه تاريخ تحرير ندارد و در حدود چهار صد سال قبل نوشته شده است. اين نسخه هم مانند نسخه پيش نواقصى دارد و برگهايى چندى از وسط آن در چند موضع افتاده است (از قبل از فصل سوم تا مقالت دوم چند ورق و از اخبار مرواريد ده دوازده صفحه، و فصل معرفت دهنج، و فصل اول صفت زر و معاجين نفيس، و در مشك و زباد هريك يك يا چند صفحه افتاده است) و بعلاوه در غير مواردى كه ذكر شد يك سطر و دو سطر نيز افتادگى دارد كه همه در جاى خود نشان داده شده و افتادگيها در ميان دو قلاب [] گذارده شده است.
3- تنسوقنامه ضمن مجموعه شماره 4136 نسخ خطى كتابخانه مجلس شوراى ملى كه شامل سه كتاب ذيل است:
1- كشف الحقايق شيخ عزيز الدين عبد العزيز بن محمد نسفى مورخ بسال 852.
2- بيان التنزيل از همان مؤلف.
3- تنسوقنامه ايلخانى خواجه طوسى (از برگ 260 تا برگ 336) خط آن نسخ خوب و پاكيزه با آنكه در قرن نهم نوشته شده بعضى از خصوصيتها و رسم الخطهاى نسخه هاى قديمى مانند فرق بين دال و ذال در آن رعايت شده است.
نسخه تنسوقنامه تاريخ تحرير ندارد و ليكن چون تمام اين مجموعه بخط يك كاتب است تاريخ تحرير آن در حدود كتابت كشف الحقايق كه 852 است بايد باشد.
آخر نسخه «و باين اعتبار آنرا مثلث گويند. و السلام على من اتبع الهدى و هو اعلم بالصواب و اليه توكلت و اناب. تمام شد كتاب تنسخ نامه ايلخانى بحسن عناية اللّه و توفيقه و السلام و الصلوة على نبيه محمد و آله و صحبه»
صفحه اول تنسوقنامه، ضمن مجموعه شماره 4136 كتابخانه مجلس شوراى ملى
صفحه آخر كشف الحقايق، مجموعه شماره 4136 كتابخانه مجلس شوراى ملى ​
اين مجموعه متعلق بكتابخانه مرحوم حاج سيد نصر اللّه تقوى بوده كه بعد بكتابخانه مجلس شوراى ملى منتقل شده است.
4- نسخه تنسوقنامه شماره 567 كتابخانه ملى ملك اين نسخه در حدود قرن ده و يازده نوشته شده و تاريخ كتابت آن سياه و محو گشته است نسخه در 67 برگ و در هرصفحه 19 سطر است. قطع آن 3/ 9* 6/ 14 است.
نسخه بخط نسخ و از دو نسخه اول كاملتر است و نقصى در آن نيست جز يك ورق از اواخر نسخه «فصل مشك» كه افتاده است و اهميتش از آن جهتست كه نسخه اى است كامل هرچند از لحاظ صحت بپايه نسخه ع و ن نمى رسد.
5- نسخه كتابخانه مجلس شوراى ملى شماره 706 ب بخط نسخ خوب.
كاتب آن مرحوم عبرت نائينى مصاحبى است كه از روى نسخه كتابخانه مرحوم حاج سيد نصر اللّه تقوى كه در پيش وصف آن شد نوشته است. نسخه كامل تمامى است و صحتش مانند نسخه اصل است، انجام آن «و السلام على من اتبع الهدى و هو اعلم بالصواب عليه توكلت و اناب. تمام شد كتاب تنسوق نامه ايلخانى بحسن عناية اللّه و توفيقه و الصلوة و السلام على نبيه محمد و آله و صحبه» تاريخ كتابت اين نسخه سال 1342 است.
غير از نسخ پنجگانه اى كه ياد شد نسخه ديگرى از تنسوخنامه (تنكسوق نامه) ايلخانى در مجموعه عكسى شماره 2832 كتابخانه مركزى دانشگاه موجود است كه بسال 754 نوشته شده و با نسخه هاى ديگر اختلاف كلى دارد. با آنكه اين نسخه هم مشتمل بر چهار باب در معرفت جواهر و فلزات و اطايب و نوادر است نسبت به نسخ ديگر مختصرتر مى باشد است و مقدمه و خاتمه آن نيز به كلى با نسخه چاپ حاضر متفاوت است و ظاهر آنست كه آن تحرير
صفحه آخر تنسوقنامه به خط مرحوم عبرت نائينى متعلق به كتابخانه مجلس شوراى ملى
اولى تنسوقنامه باشد كه خواجه بعد در آن تغييراتى داده و مطالبى بر آن افزوده. و مقدمه ديگرى جايگزين مقدمه اول كرده و بصورت نسخه حاضر درآورده است. و چون مقدمه و خاتمه آن با نسخه چاپ حاضر برابر نبود و فصلى هم در پايان كتاب اضافه داشت براى اينكه خوانندگان محترم باحوال اين نسخه معرفت حاصل كنند بهتر آن ديد عين مقدمه و خاتمه را در اينجا ايراد نمايد «منت خداى تعالى را كه همه جهان را از آفتاب برآمدن تا آفتاب فرورفتن به پادشاه روى زمين خلد اللّه ملكه و مهد عدله داده است، و در معدلت و سياست و جهاندارى و ضبط مملكت بر همه پادشاهان كه پيش از او بوده اند سبقت يافته است، و همت پادشاهانه بر آن گماشته كه عالم بمردم راست و پاك يك دست شود و از خرابى روى بعمارت آرد و هركس از هرطايفه كه باشد بعبادت خداى تعالى و نيكى و راستى و قوت دادن پادشاه و فرمان بردارى مشغول باشد. و خلق خدا از زحمت بدان و ناراستان برآسايند. اميدست چنانكه مقتضاء نيت نيكو و ارادت درست او باشد بر آن جمله كه بعضى باتمام رسيد باقى هم بتمام رسد. و عهد پادشاهى او تا دامن قيامت پاينده باشد و هرروز عدل و احسان او بر خاص و عام در زيادت باشد. و از جمله رايهاء صائب و عزمهاء پادشاهانه او و بزرگترين رأيى و نيكوترين عزمى آن بود كه اين طرف آب جيحون تا بنهايت مغرب كه واسطه ممالك عالم است ببرادر خود پادشاه جهان ادام اللّه عظمته و بسط معدلته سپرد. در همت بلند و نواختن بندگان و نيكان و برانداختن ياغيان و نيكو داشتن مردان شايسته از همه اصناف و عمارت ممالك بى دوم است، تا لاجرم بقوت خداء تعالى دولت پادشاه روى زمين و سعى و تدبير نيكوى اين پادشاه كارهائى كه جهانيان از آن عاجز بودند و سالهاء
صفحه اول تنكسوقنامه از مجموعه شماره 2832 كتابخانه دانشگاه تهران
صفحه آخر تنكسوقنامه
بسيار پادشاهان با عدد و عدت در اتمام آن جهدها كرده اند و بى مقصود بازگشته باندك روزى چند معدود راست آمد، و شر قومى كه از فساد و تباهى ايشان خلق عالم در رنج بودند كفايت گشت، خداى تعالى پادشاهى و روزگار مبارك او جاويد داراد بمحمد و آله الاكرمين.
ابتداى سخن در سبب جمع اين كتاب سبب تحرير اين كتاب آنست كه از پادشاه جهان بعد از آنكه اين بنده كمينه را در سلك ديگر بندگان درگاه جهان پناه آورده بود فرمان رسيد كه در شرح جواهر و معدن و قيمت و خاصيت هريك و ديگر تنسوقها و طرائفها و چيزهاء غريب آنچه معلوم است و ديده و شنيده يا در كتب خوانده اى بنويس تا در پيش ما عرضه دارند، و اين بنده اگر چه باين فن منسوب نبوده و تتبع زياده نكرده اما چون از لفظ گهربار اشارت رفته بود كه آنچه ترا معلوم شده بايد نبشت، بر حكم فرمان رفته آمد. و آنچه بى قصد و ارادت بر خاطر مانده بود بموقف عرض رسانيد. فرمان نفاذ يافت كه در اين باب كتابى بشرح تر ببايد ساخت، چون از انقياد چاره نبود هرچند در اين فن از تصانيف اهل اين علم كتابى حاضر نبود از آنچه كه بخاطر مانده يا پراكنده در كتب طبى و حكمى و غير آن مطالعه كرده بود اين كتاب تنكسوق نامه ايلخانى نام نهادم اگر پسنديده آيد اين بنده را سعادتى عظيم باشد، و اگر لايق نيفتد بنده بنادانى خود معترف است همانا قبول افتد تفصيل آنچه در اين كتاب ذكر خواهد رفت اين كتاب مشتمل بر چهار بابست.

در آخر اين نسخه فصلى است كه در نسخ ديگر نيست و در اينجا براى مزيد فائده ايراد مى شود:
«چون يك باب از اين كتاب در ذكر معرفت تنسخهاست كه اشراف را بدان حاجت مى افتد بلكه مضمون كتاب و مقصود از تقرير و اطناب ذكر امتعه و اجناسى است كه سلاطين و اشراف بل ساير تجار از آن لابد باشد، و اديم نوعى است از جلود كه الطف و اشرف آنست، و از آن چاره نباشد ذكر آن مى رود: