در زمان خلافت متوكل باللّه خليفه عباسى باوج شهرت خود رسيد و بدربار خلافت راه يافت. بيرونى در كتاب جماهر از او چنين ياد كرده است كه «در روز عيد مهرجان بختيشوع طبيب، ملعقه (چمچه) زبرجدى كه بوزن هشت مثقال بود بمتوكل خليفه هديه كرد، خليفه از ديدن او اعجاب بسيار نمود و عتاب جوهرى را بخواست تا آنرا بها كند وى از تقويم و بها كردن آن اظهار عجز نمود و از قيمت نمودن خوددارى كرد و گفت چنين جواهرى را نمى توانم بها تعيين كنم.»[1]

بيرونى يكى از جواهرشناسان را بنام بشر بن شاذان ياد كرده است كه در ميان جواهرشناسان كسى بنام (بشر) شناخته نشد و محمد بن اسحاق معروف بابن النديم در كتاب فهرست از شخصى بنام محمد بن شاذان جوهرى ياد كرده و كتابى باسم «كتاب الجواهر و اصنافه» باو نسبت داده و گويد «آنرا براى معتضد خليفه ساخته است» چون پيشه هردو جوهرى و نام پدر هم  شاذان است محتمل است كه نام بشر كه در كتاب جماهر آمده اشتباه باشد و وى همان محمد بن شاذان باشد

يكى ديگر از جواهرشناسانى كه بيرونى در كتاب جماهر نام برده خطيبى است نام و نسب وى معلوم نشد. شارح و مصحح جماهر احتمال داده است كه وى ابو الحسن على بن ابراهيم بن نصرويه بن سخنام سمرقندى خطيبى متولد 365 و متوفى 440 يا 441 باشد كه نامش در الجواهر للمضيئه ص 349 ج 1 و تاريخ بغداد ج 11 ص 342 و انساب سمعانى ج 5 ص 168 آمده است.

[1] كتاب الجماهر ص 165.