بیرونى در مقدمه کتاب الجماهر فى معرفة الجواهر ترویحه و فصلى را بذکر نام گروهى از جواهرشناسان اختصاص داده است و جماعتى از آنان را که در عهد خلافت مروانیان و عباسیان در این فن مهارت داشته و شهرت یافته اند بنقل از نصر بن یعقوب یاد کرده، و چند تن دیگر را هم خود در اثناء کتاب بر آن عده افزوده است. از آنجا که در جواهرنامه ها نام بعضى از آنها برده شده است مناسب دید که در این پیشگفتار به پیروى از بیرونى براى شناسائى چند تن از آنان که در عهد خود باوج شهرت رسیده و در کتب تواریخ نامشان یاد شده و یا آنکه اثر یا آثارى از آنها باقى مانده است ترجمه حال کوتاهى ایراد نماید تا مطالعه کنندگان عزیز آنها را بشناسند و باحوالشان آشنا گردند که البته خالى از فائده نخواهد بود.

جواهرشناسانى را که بیرونى در اول کتاب جماهر یاد کرده اشخاص نامبرده زیر است: عون العبادى، ایوب بن اسود بصرى، بشر بن شاذان، صباح بن عمران کندى، یعقوب کندى، ابن الجصاص، ابن خناب، رأس الدنیا و ابن بهلول.

و در ضمن کتاب نیز چند تن دیگر از جواهرشناسان بنام را نام برده که عبارت اند از: عطارد بن محمد حاسب، ابو العباس عمانى، محمد بن ابى البرکات جوهرى، اخوان رازى (حسن و حسین)، نصر بن یعقوب دینورى، عتاب الجوهرى، و خطیبى است.

از این عده که نام آنها ذکر شد چند تن از آنها علاوه بر جواهرشناسى و مهارت در این فن در جمله دانشمندان بزرگ و علما و اطباء زمان خود محسوب و در دانشهاى گوناگون متبحر بوده و داراى تالیفاتى چند مى باشند مانند یعقوب کندى. و بعضى دیگر شغل و پیشه آنها خرید و فروش جواهر بوده و در اثر ممارست در این پیشه از جواهرشناسان بنام گشته و از مشاهیر روزگار شمرده شده اند مانند ابن الجصاص که پیشه اش جواهرفروشى بوده و بجز جواهرشناسى بهره اى از دانشهاى دیگر نداشته است با این حال شهرتش بدان حد رسیده که نامش در کتب تاریخ ثبت و باقى مانده است.

اینک پس از ذکر اسامى این جواهرشناسان به شرح مختصرى از حال چند تن از بزرگان آنان مى پردازیم.