آندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است.

لگن شایع ترین محل بروز آندومتریوز است. در این بیماری بافت اندومتر (لایه داخلی رحم) در بیرون از محل اصلی خود (رحم) تشکیل می‌شود. این بافت می تواند در تمام بافت‌های بدن به جز طحال به‌وجود آید، ولی رایج‌ترین محل پدیدآمدن آن، لگن است که در این قسمت هم، تخمدان‌ها بیشتر گرفتار اندومتریوز می‌شوند. در ادامه روشهای درمان آندومتریوز با داروهای گیاهی و داروهای شیمیایی آورده می شود.
در آندومتریوز، بافت آندومتر تغییر جا داده، اما همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد و در هر دوره قاعدگی، این بافت ضخیم می شود و خونریزی می کند.در آندومتریوز، بافت های اطراف ممکن است تحریک شوند و در نهایت موجب زخمی شدن بافت و چسبندگی گردد.
آندومتریوز می تواند باعث درد شدید، مخصوصا در دوران عادت ماهانه گردد. مشکلات بارداری نیز ممکن است بوجود آورد.

علائم آندومتریوز
– اولین علامت آندومتریوز، درد لگن می باشد که اغلب همراه با عادت ماهانه است. این درد با گذشت زمان بدتر می شود. درد لگن و گرفتگی عضلات ممکن است قبل از عادت ماهیانه شروع شده و چندین روز بعد از عادت ماهیانه ادامه داشته باشد.

– عادت ماهانه دردناک (دیسمنوره)

– درد در طی و یا بعد از نزدیکی با همسر

– درد هنگام اجابت مزاج و ادرار کردن. ممکن است این درد در طی عادت ماهیانه وجود داشته باشد.

– خونریزی بیش از حد. ممکن است در طی عادت ماهانه خونریزی بیش از حد داشته باشید و یا بین دو قاعدگی، خونریزی داشته باشید.

– نازایی در برخی زنان

– دیگر علائم شامل خستگی، اسهال، یبوست، نفخ و یا تهوع که ممکن است در طول عادت ماهیانه وجود داشته باشند.

شدت درد همیشه نشانه مطمئنی برای این بیماری نمی باشد. برخی زنان مبتلا دارای درد شدید هستند، در حالی که برخی دیگر درد کمی دارند و یا اصلا درد ندارند. آندومتریوز گاهی اوقات با برخی بیماری ها مانند بیماری های التهابی لگن و یا کیست تخمدانی اشتباه گرفته می شود.
آندومتریوز گاهی با سندروم روده تحریک پذیر (IBS) نیز اشتباه می شود. این سندرم باعث اسهال، یبوست و درد شکم می شود.

علل بیماری آندومتریوز چیست ؟
در این جا 5 علت شایعی را که باعث می شوند بافت داخلی رحم در جای دیگری از بدن رشد کند، آورده می شود.

قاعدگی عقب گرد : بیشترین علت آندومتریوز می باشد. در این نوع قاعدگی، خون قاعدگی شامل سلول های آندومتر است که به جای آنکه از بدن خارج شوند، از طریق لوله های رحمی وارد حفره لگنی می شوند. این سلول های آندومتر به دیواره لگن می چسبند و در آنجا رشد می کنند و خونریزی در طول این دوره ایجاد می شود.

رشد سلول های جنینی : این سلول ها، حفره های لگنی و شکمی را می پوشانند و از سلول های جنینی بوجود می آیند. هنگامی که یک و یا چند منطقه از پوشش شکمی تبدیل به بافت آندومتر شود، آندومتریوز گسترش می یابد.

زخم جراحی : بعد از جراحی، مانند هیسترکتومی (خارج کردن رحم) و یا سزارین، سلول های آندومتر ممکن است به محل برش جراحی متصل شوند.

انتقال سلول های آندومتر : عروق خونی و یا مایع لنف ممکن است سلول های آندومتر را به دیگر قسمت های بدن انتقال دهند.

اختلال سیستم ایمنی : ممکن است وجود اختلال در سیستم ایمنی باعث گردد که بدن نتواند بافت آندومتر را که در بیرون از رحم رشد می کند تشخیص داده و از بین ببرد.

* عوامل افزاینده خطر ابتلا به بیماری آندومتریوز

بسیاری از عوامل زیر خطر ابتلای به آندومتریوز را زیاد می کنند:

– باردار نشدن بعد از ازدواج

– ابتلای یک و یا چند نفر از اقوام نزدیک به آندومتریوز

– مسدود کردن راه خروج طبیعی خون قاعدگی از بدن

– سابقه عفونت لگنی

– اختلال رحمی

نشانه های آندومتریوز به طور موقت با بارداری از بین می روند. همینطور این نشانه ها با یائسگی به طور کامل از بین می روند، مگر اینکه در حال مصرف استروژن باشید.

عوارض بیماری آندومتریوز چیست ؟

نازایی: یکی از عوارض شایع بیماری آندومتریوز نازایی زنان می باشد.

برای باردار شدن، باید تخمک آزاد شده از تخمدان، در لوله رحمی (لوله فالوپ) توسط سلول های اسپرم باردار شود و تشکیل تخم را دهد. این تخم باید به دیواره رحم متصل شود و شروع به رشد کند.
بیماری آندومتریوز ممکن است، لوله رحمی را ببندد و تخم و اسپرم را از هم دور کند. همچنین ممکن است به اسپرم و یا تخم صدمه بزند. با این حال، بسیاری از زنان با آندومتریوز خفیف تا متوسط می توانند باردار شوند. پزشکان توصیه می کنند زنان متاهلی که دارای آندومتریوز هستند، هر چه زودتر باردار شوند تا آندومتریوز بدتر نشود.
سرطان تخمدان : زنان دارای آندومتریوز، بیشتر دچار سرطان تخمدان می شوند.

تشخیص بیماری آندومتریوز

– معاینه لگن توسط پزشک برای بررسی وجود کیست در اندام تناسلی و یا زخم در رحم

– سونوگرافی برای وجود کیست مرتبط با بیماری آندومتریوز

– لاپاروسکوپی محل، وسعت و اندازه آندومتر را مشخص می کند.

درمان کیست آندومتریوز تخمدان

برخی از روشهای درمان کیست آندومتریوز تخمدان در ذیل آورده می شود.

– کمک به درمان کیست آندومتریوز با مصرف داروهای ضددرد و مسکن برای کاهش احساس درد.

– هورمون درمانی : برخی مواقع، درمان کیست آندومتریوز با این روش برای کاهش درد موثر است. افزایش و کاهش هورمون ها در طول دروه قاعدگی باعث می شود آندومتر ضخیم شود، بریزد و خونریزی کند. با استفاده از این روش، رشد بافت آندومتر کم می شود.

– جراحی : اگر می خواهید باردار شوید، جراحی برای برداشتن آندومتریوز در حالی که رحم و تخمدان سالم بمانند، مفید است.

– روش کمک باروری : لقاح آزمایشگاهی برای باردار شدن نسبت به عمل جراحی بهتر است.

– هیسترکتومی : در موارد شدید ، جراحی برای خارج کردن رحم و تخمدان باید انجام گیرد. اما در این موارد هیسترکتومی به تنهایی کافی نیست، استروژن می تواند آندومتریوز باقیمانده را تحریک کند و درد نیز باقی بماند. بعد از هیسترکتومی، بارداری ممکن نیست.

– دوش آب گرم و پدهای گرماده ، عضلات لگن را آرام و شل می کند و از گرفتگی و درد می کاهد.

– درمان کیست آندومتریوز با داروهای غیراستروئیدی غیرالتهاب مانند : ایبوپروفن و ناپروکسن می تواند از گرفتگی ها و دردهای قاعدگی بکاهد.

– به طور مرتب ورزش کنید.

درمان مکمل آندومتریوز

در برخی زنان استفاده از طب سوزنی، درد را کاهش داده است. ولی تحت نظر پزشک متخصص خود باید این کار را انجام دهید.

درمان آندومتریوز با داروهای گیاهی

به منظور درمان آندومتریوز با داروهای گیاهی ده قطره روغن اسطوخدوس و ده قطره از روغن کندر و پنج قطره روغن سرو و پنج قطره روغن رزماری را در یک قاشق غذاخوری روغن زیتون یا روغن نارگیل ترکیب کنید. سپس به مدت ده دقیقه قسمت پایینی شکم تا نزدیک لگن را به آرامی ماساژ دهید. این کار را هر روز تکرار کنید.
برای درمان گیاهی کیست آندومتریوز یک تا دو قاشق چایخوری تخم کتان را در یک لیوان آب بریزید و آن را میل کنید. این کار را به مدت چند هفته هر روز انجام دهید.
کاهش استرس به روند درمان گیاهی کیست آندومتریوز کمک می کند. به این منظور از اوقات فراغت خود به بهترین شکل استفاده کرده و از آن لذت ببرید. می توانید مدیتیشن کنید و تکنیک های تنفس صحیح را به کار ببرید. به طبیعت بروید و کمی گردش کنید.
گیاهان گز روغن (گز  رخ یا مورینگا) و جنسینگ سیبریایی در کمک به درمان کیست آندومتریوز با داروی گیاهی کاربرد دارند و به صورت دمنوش مورد استفاده قرار می گیرند.
در درمان کیست آندومتریوز با داروی گیاهی گیاهان آشواگاندا (جنسینگ هندی) و گون نیز مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین به صورت مکمل وجود دارند.
به منظور درمان سنتی آندومتریوز اسیدهای چرب امگا ۳ و روغن ماهی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
مصرف سبزیجات خامی نظیر کلم بروکلی، گل کلم، کلم سبز،‌ کلم کیل، کلم بروکسل، کلم چینی یا کلم بوک چوی به درمان سنتی آندومتریوز کمک می کنند.
برای درمان آندومتریوز با طب سنتی از دمنوش بابونه استفاده کنید. در حالت عادی سه استکان در روز توصیه میشود. بابونه گیاهی فوق العاده است. نوعی کورتون طبیعی.
مصرف دمنوش گیاه قاصدک به همراه عسب نیز به درمان آندومتریوز با طب سنتی کمک می کند.
یک قاشق چایخوری پودر مارچوبه ی وحشی را در آب داغ یا شیر بریزید و میل کنید. مصرف مارچوبه به درمان گیاهی آندومتریوز کمک می کند.
به منظور درمان گیاهی آندومتریوز یک چهارم فنجان روغن کرچک را با ۸ قطره روغن اسطوخدوس ترکیب کنید و آن را روی یک تکه پارچه ریخته و پارچه را به هر روشی که بلد هستید داغ کنید و سپس پارچه را روی قسمت پایینی شکم بگذارید. این پارچه می بایست به مدت ۴۵ دقیقه گرم بماند. برای این منظور می توانید روی پارچه یک ظرف در بسته آب گرم بگذارید. ترکیب گرما و روغن ها در کاهش درد و کمک به درمان گیاهی آندومتریوز موثر است.
زنجبیل یک داروی گیاهی آندومتریوز است. برای بهره مندی از خواص زنجبیل، ابتدا با آن دمنوش تهیه کنید و سپس در دمنوش مقداری آب لیموی طبیعی و عسل بریزید و روزانه دو تا سه بار این معجون را میل کنید.
منیزیم و ویتامین های خانواده B را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
دیگر داروی گیاهی آندومتریوز گیاه دم شیر است. این گیاه را با مقداری آب به مدت ۱۵ دقیقه روی شعله کم بگذارید تا دمنوشی تهیه شود. سپس دو بار در روز از این دمنوش استفاده کنید. در صورتی که هر گونه داروی آرام بخش دیگری مصرف می کنید از مصرف این گیاه خودداری کنید.