پره اکلامپسی به اختلال جدی در فشار خون گفته می شود که می تواند همه ارگان های بدن مادر را تحت تاثیر قرار دهد. خانمی که بهپره اکلامپسی دچار است، همراه با فشار خون بالا علائم دیگری نیز دارد که نشان می دهد سیستم های ارگان ها به طور نرمال کار نمی کنند. یکی از این علائم پروتئینوری(یا دفع مقادیر غیرنرمال پروتئین از طریق ادرار) است. وقتی شرایط پره اکلامپسی تشدید می شود مجموعی از علائم بروز می کند برخی از این علائم عبارت است از کاهش تعداد پلاکت در خون، عملکرد غیر نرمال کبد یا کلیه، درد در ناحیه بالایی شکم، تغییر در دید، وجود مایعات در ریه و یا سردردهای شدید. فشار خون بالا یکی از علائم شدید و قابل ملاحظه است

فشار خون بالا چیست؟

به فشاری که خون بر دیواره عروق خونی بر اساس زمان انقباضات قلب نسبت به خون پمپ شده در بدن ایجاد می کند، فشار خون می گویند. به فشار خون بالا، هایپرتنشن گفته می شود. هایپرتنشن می تواند سلامتی را به خطر بیاندازد. در طول بارداری هایپرتنشن کنترل نشده می تواند عوارضی را برای مادر و فرزند به دنبال داشته باشد.

هایپرتنشن مزمن چیست؟

هایپرتنشن مزمن به فشار خون بالایی گفته می شود که قبل از بارداری در شما وجود داشته یا در نیمه اول بارداری (قبل از هفته بیستم) اتفاق می افتد. اگر شما قبل از بارداری دارویی برای فشار خون مصرف می کرده اید، حتی اگر فشار خون شما کنترل شده و نرمال باشد، شما به هایپرتنشن مزمن مبتلا هستید.

هایپرتنشن دوران بارداری چیست؟

هایپرتنشن بارداری به فشار خون بالایی گفته می شود که ابتدا در نیمه دوم بارداری (بعد از هفته بیستم) اتفاق می افتد. اگر چه هایپرتنشن بارداری معمولا بعد از زایمان از بین می رود، اما ریسک ابتلا به هایپرتنشن در آینده افزایش می یابد.

هایپرتنشن سبب بروز چه مشکلاتی در دوران بارداری می شود؟

فشار خون بالا در طول بارداری می تواند به قلب و کلیه های شما فشار آورد و همچنین ریسک بیماری های قلبی و کلیوی و سکته را افزایش می دهد. سایر مشکلاتی که می تواند اتفاق بیافتد از این قرار است:

• محدودیت در رشد جنین: فشار خون بالا می تواند جریان مواد مغذی به جنین را از طریق جفت کاهش دهد. در نتیجه جنین با مشکلاتی در رشد مواجه می شود.
• پره اکلامپسی: این شرایط بیشتر در خانم هایی با فشار خون مزمن اتفاق می افتد تا خانم های با فشار خون نرمال.
• زایمان زودرس: اگر جفت به اندازه کافی مواد غذایی و اکسیژن به جنین نرساند، در این شرایط بهتر است زایمان زودرس انجام شود تا اینکه بارداری ادامه یابد.
• جدا شدن زودرس جفت: در این شرایط جفت خیلی زودتر از موعد از دیواره رحم جدا می شود. این شرایط اورژانسی است و نیاز به درمان فوری دارد.
• زایمان سزارین: خانم های مبتلا به فشار خون بالا بیشتر از خانم هایی با فشار خون نرمال ناچارند سزارین انجام دهند. انجام سزارین ریسک عفونت، خونریزی و آسیب به ارگان های داخلی را به همراه دارد.

هایپرتنشن مزمن در طول بارداری چگونه کنترل می شود؟

فشار خون شما در طول بارداری مرتبا چک خواهد شد. شما می توانید فشار خون خود را در خانه مانیتور نمائید. سونوگرافی نیز در طول بارداری مرتب انجام می گردد تا وضعیت رشد جنین بررسی شود. اگر به وجود اختلالی در رشد جنین شک کردیم، شما باید تست های بیشتری انجام دهید تا از سلامت جنین مطمئن شویم. این تست ها معمولا در سه ماهه سوم آغاز می شوند.

اگر هایپرتنشن شما خفیف باشد ممکن است در طول بارداری فشار خون شما به حالت نرمال بازگردد که در این صورت یا مصرف دارو قطع می شود و یا دوزاژ مصرفی کاهش می یابد. اگر شما هایپرتنشن شدیدی داشته باشید یا در ارتباط با هایپرتنشن به مشکلاتی در سلامتی برخورده باشید، ممکن است لازم باشد در طول بارداری مصرف داروی فشار خون را ادامه دهید.

پره اکلامپسی چیست؟

پره اکلامپسی به اختلال جدی در فشار خون گفته می شود که می تواند همه ارگان های بدن مادر را تحت تاثیر قرار دهد. خانمی که بهپره اکلامپسی دچار است، همراه با فشار خون بالا علائم دیگری نیز دارد که نشان می دهد سیستم های ارگان ها به طور نرمال کار نمی کنند. یکی از این علائم پروتئینوری(یا دفع مقادیر غیرنرمال پروتئین از طریق ادرار) است. وقتی شرایط پره اکلامپسی تشدید می شود مجموعی از علائم بروز می کند برخی از این علائم عبارت است از کاهش تعداد پلاکت در خون، عملکرد غیر نرمال کبد یا کلیه، درد در ناحیه بالایی شکم، تغییر در دید، وجود مایعات در ریه و یا سردردهای شدید. فشار خون بالا یکی از علائم شدید و قابل ملاحظه است.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با پره اکلامپسی به مطلب زیر مراجعه نمایید:

• پره اکلامپسی  - از دیدگاه MedScape
• پره اکلامپسی  - از دیدگاه مایوکلینیک

چه وقت پره اکلامپسی اتفاق می افتد؟

این اتفاق معمولا بعد از هفته بیستم بارداری و معمولا در سه ماهه سوم بارداری اتفاق می افتد. وقتی پره اکلامپسی قبل از هفته سی و دوم بارداری اتفاق بیفتد، به آن پره اکلامپسی زودرس می گویند. همچنین پره اکلامپسی می تواند در دوره ای بعد از زایمان نیز اتفاق بیافتد.

دلایل پره اکلامپسی چیست؟

علت این که چرا برخی خانم ها به پره اکلامپسی مبتلا می شوند مشخص نیست، اما ریسک ایجاد آن در این خانم ها بالاست:

• خانم هایی که برای اولین بار باردار شده اند.
• در بارداری های قبلی سابقه پره اکلامپسی داشته اند یا از این نظر سابقه خانوادگی دارند.
• سابقه هایپرتنشن مزمن، بیماری کلیوی و یا هر دو را دارند.
• خانم های بالای 40 سال
• خانم هایی که حامل بیش از یک نوزاد هستند.
• به برخی بیماری ها از قبیل دیابت ملیتوس، ترموبوفیلیا و یا لوپوس مبتلا هستند.
• خانم های چاق
• خانم هایی که در شرایط آزمایشگاهی باردار شده اند.

اگر پره اکلامپسی اتفاق بیفتد چه خطراتی نوزاد را تهدید می کند؟

اگر پره اکلامپسی در دوران بارداری اتفاق افتاد ممکن است لازم باشد نوزاد به نحو صحیحی متولد شود حتی اگر دوره رشد خود را کامل نکرده باشد. نوزادان زودرس در خطر مشکلات جدی هستند. برخی از این عوارض در تمام طول زندگی ادامه می یابد و فرد به مراقبت های درمانی مستمر نیاز خواهد داشت. نوزادانی که خیلی نارس باشند ممکن است جان خود را از دست دهند.

اگر پره اکلامپسی اتفاق بیافتد چه خطراتی مادر را تهدید می کند؟

خانم هایی که دچار پره اکلامپسی می شوند مخصوصا آن هایی که نوزادشان نارس به دنیا می آید، در خطر بیماری های قلبی عروقی و همچنین بیماری های کلیوی، حمله قلبی، سکته و فشار خون بالا قرار دارند. اگر شما در بارداری تان دچار پره اکلامپسی شوید این احتمال وجود دارد که در بارداری های آینده نیز دوباره دچار چنین مشکلی شوید. پره اکلامپسی می تواند منجر به تشنج شود که به آن تشنج دوران آبستنی یا اکلامپسیا گفته می شود. همچنین احتمال بروز سندرم HELLP نیز وجود دارد.

سندرم HELLP چیست؟

این سندرم با همولیز، افزایش آنزیم های کبدی و کاهش پلاکت همراه است. در این شرایط سلول های قرمز خون آسیب دیده یا از بین می روند، لخته شدن خون با اختلال مواجه می شود و کبد به طور داخلی خونریزی می کند و موجب درد در قفسه سینه و در در ناحیه شکم می شود. سندرم HELLP شرایط اورژانسی است. خانم ها در اثر ابتلا به این سندرم حتی جان خود را از دست می دهند و در نتیجه این سندرم ممکن است مشکلاتی برای فرد به وجود آید که در تمام عمر او را درگیر خواهد کرد.

علائم و نشانه ها پره اکلامپسی چیست؟

• تورم صورت و دست ها
• سردردی که از بین نمی رود
• تغییراتی در وضعیت دید
• درد در ناحیه بالایی شکم و یا شانه ها
• تهوع و استفراغ (در نیمه دوم بارداری)
• افزایش وزن ناگهانی
• مشکلاتی در تنفس

هایپرتنشن و یا پره اکلامپسی خفیف چگونه درمان می شود؟

درمان هایپرتنشن و یا پره اکلامپسی خفیف هم می تواند در بیمارستان و هم در خارج از بیمارستان انجام می شود (شما می توانید در خانه بمانید و تحت نظر مستقیم پرستارتان باشید) ممکن است از شما خواسته شود تا در خانه با شمردن روزانه تعداد ضربه های فرزند تان (kick count) حرکات او را دنبال کنید و فشار خون تان را در خانه اندازه گیری نمائید. لازم است تا پزشک تان را حداقل هفته ای یک بار و برخی اوقات دو بار در هفته ملاقات کنید. وقتی به هفته 37 بارداری می رسید ممکن است به شما توصیه شود که فرزندتان را به دنیا آورید. اگر نتایج تست نشان دهد فرزند به خوبی حرکت نمی کند، ممکن است لازم باشد، زودتر از موعد زایمان نمائید.

پره اکلامپسی با علائم شدید چگونه درمان می شود؟

پره اکلاپسی با علائم شدید معمولا در بیمارستان تحت کنترل قرار می گیرد. اگر شما حداقل در هفته سی و چهار بارداری قرار داشته باشید ممکن است به شما توصیه شود هر چه سریع تر فرزندتان را به دنیا آورید. اگر کمتر از هفته 34 بارداری باشید و شرایط مادر پایدار باشد ممکن است بتوان تا موعد زایمان صبر کرد. کورتیکواستروئیدها در این شرایط می تواند به رشد ماهیچه ها کمک کند و احتمالا مادر داروهایی را برای کاهش فشار خون و ممانعت از بروز تشنج دریافت می کند. اگر شرایط مادر و نوزاد تشدید شود لازم است زایمان هر چه سریع تر انجام شود.

برای پیشگیری از پره اکلامپسی چه اقداماتی می توان انجام داد؟

برای پیشگیری از بروز پره اکلامپسی باید فاکتورهای خطر مربوط به آن را ابتدا شناسایی کنید. اگر شما مبتلا به هایپرتنشن هستید و قصد بارداری دارید باید با مشاور درمانی خود صحبت نمائید و قبل از بارداری چک کنید که آیا هایپرتنشن شما تحت کنترل قرار دارد و این که آیا این شرایط بر سلامتی شما تاثیر می گذارد. اگر شما دچار اضافه وزن هستید، معمولا توصیه می شود قبل از بارداری وزن کم کنید. اگر شما به بیماری های خاصی مانند دیابت مبتلا هستید به شما توصیه می شود که قبل از باردار شدن از تحت کنترل بودن بیماری خود اطمینان یابید.

واژه نامه

• بیماری قلبی عروقی: بیماری هایی که به قلب و عروق خونی مربوطند.
• زایمان سزارین: نوعی زایمان که طی آن نوزاد از طریق جراحی و شکافی بر روی شکم و رحم مادر به دنیا می آید.
• هایپرتنشن مزمن: فشار خون بالا که قبل از بارداری تشخیص داده می شود.
• کورتیکواستروئیدها: هورمون هایی که برای حفظ رشد ریه های جنین، همچنین برای آرتریت و سایر شرایط پزشکی تجویز می شود.
• دیابت ملیتوس: شرایطی که در آن مقدار قند خون بسیار بالا می رود.
• اکلامپسیا: به تشنج دوران بارداری می گویند که به فشار خون بالا مربوط است.
• هایپرتنشن دوران بارداری: فشار خون بالا که بعد از هفته 20 بارداری اتفاق می افتد.
• سندرم HELLP: نوع شدید پره اکلامپسی که با همولیز، افزایش آنزیم های کبدی و کاهش تعداد پلاکت ها همراه است.
• همولیز: تخریب سلول های قرمز خون
• هایپرتنشن: فشار خون بالا
• باروری در شرایط آزمایشگاهی: روشی که طی آن تخم از تخمدان زن برداشته شده و در آزمایشگاه با اسپرم مرد بارور می شود و سپس به رحم خانم منتقل می شود.
• Kick Count: ثبت تعداد دفعاتی که جنین در دوره زمانی مشخص در رحم حرکت می کند، که البته در اواخر دوران بارداری انجام می شود.
• آنزیم های کبدی: ترکیبات شیمیایی که توسط سلول های کبدی ساخته می شود و افزایش تعداد آن ها شاخصی از تخریب کبد است.
• لوپوس: نوعی اختلال خود ایمنی که سبب تغییراتی در مفاصل، پوست، کلیه ها، ریه ها، قلب یا مغز می شود.
• مواد مغذی: ترکیبات به دست آمده از غذاها، مانند ویتامین ها و مواد معدنی
• اکسیژن: گازی که برای حفظ حیات لازم است.
• جفت: بافتی که مواد مغذی را به جنین می رساند و مواد زائد را خارج می کند.
• جداشدن زودرس جفت: شرایطی که قبل از تولد جنین اتفاق می افتد و طی آن جفت از دیواره داخلی رحم جدا می شود.
• پلاکت: ساختارهای کوچک و به شکل دیسک که در خون یافت می شود و به لخته شدن خون کمک می کند.
• پره اکلامپسی: اختلالی که در طول بارداری یا بعد از زایمان اتفاق می افتد و طی آن فشار خون بالا می رود و همزمان علائم دیگری نیز بروز می یابد که حاکی از آسیب به ارگان هاست، مانند دفع مقادیر زیاد پروتئین از طریق ادرار، کاهش تعداد پلاکت ها، عملکرد غیر نرمال در کبد و کلیه، درد در ناحیه بالایی شکم، وجود مایعات در ریه ها، سردرد شدید یا تغییراتی در دید.
• نارس: به زایمان قبل از هفته 37 بارداری گفته می شود.
• پروتئینوری: به وجود مقادیر غیر نرمال پروتئین در ادرار گفته می شود.
• ترومبوفیلی: شرایطی که در آن خون به درستی لخته نمی شود.
• سه ماهه(ترایمر): هر سه ماه بارداری به یک سه ماهه تقسیم می شود.
• تست سونوگرافی: روشی که در آن با استفاده از امواج صوتی ساختارهای درونی بررسی می شود. در طول بارداری می توان از این روش برای بررسی جنین استفاده کرد.

اگر پرسش های بیشتری دارید با متخصص زنان و زایمان خود تماس حاصل نمائید.